
Uit de Volkskrant van vandaag.
Nou, komt Roda ook eens op een positieve manier in de schijnwerpers. (Wel een flink stuk om te lezen)
Tijd voor nieuwe kansen
Bijna alle voetbalclubs gingen voor de bijl toen sponsoring door onlinegokbedrijven legaal werd. Het geld was onweerstaanbaar. Maar het sentiment sloeg om en na 1 juli is het gedaan. Wat betekent dit voor de clubs?
MARK MISÉRUS
Algemeen directeur Merijn Zeeman van voetbalclub AZ praat in haast liefdevolle bewoordingen over de nieuwe hoofdsponsor Afas. Het ICT-bedrijf uit Leusden was eerder twaalf jaar hoofdsponsor en keert, mede door het noodgedwongen vertrek van gokbedrijf Kansino, per 1 juli voor vijf jaar terug op de voorkant van het shirt.
Als je Zeeman beluistert, is het alsof hij een oude vriend in de armen heeft gesloten. 'Er was al heel veel liefde over en weer tussen Afas en AZ', zegt hij. 'We zijn al aan elkaar verbonden door de naamgeving van het stadion en door ons jeugdcomplex in Wijdewomer. Door het vertrek van Kansino zijn we verder met Afas in gesprek gegaan over een intensievere samenwerking. We staan voor dezelfde waarden. Eigenlijk was er maar één kandidaat voor het hoofdsponsorschap.'
Over twee maanden loopt ook in Alkmaar een bewogen tijdperk ten einde: dat van de onlinegokbedrijven die drie jaar lang massaal geld in de sport hebben gepompt. Per 1 juli mogen ze niet langer reclame maken op shirts, reclameborden of waar dan ook in een stadion of sporthal. Het betekent dat naast AZ zeker acht profclubs op zoek moe(s)ten naar een nieuwe shirtsponsor: in de eredivisie zijn dat Almere City, Fortuna Sittard, Go Ahead Eagles en PEC Zwolle; een niveau lager MVV, Telstar, FC Volendam en Vitesse.
Ook bij de andere clubs hebben de commerciële afdelingen haast. Alle clubs in de eredivisie en eerste divisie worden namelijk gesponsord door een onlinegokbedrijf, bijvoorbeeld als naamgever van het stadion, mouwsponsor of als 'strategisch partner'. Op één na: Roda JC zei uit morele overwegingen 'nee' en liet zo vier ton per jaar liggen.
In de stadions is het dus binnenkort gedaan met Unibet, Betcity of Betnation. Loterijen en casino's als Toto en Hommerson Casino (ADO Den Haag) mogen gewoon blijven sponsoren na 1 juli, omdat zij niet (alleen) online opereren.
Drie jaar lang hebben de Nederlandse sport en de goksector volop kunnen profiteren van wat de Belgische hoogleraar sportmanagement Bram Constandt 'de gouden eeuw van de gokindustrie' noemt. Welk gat laten de gokbedrijven achter en hoe moeten de clubs verder? Constandt, van de Universiteit Gent: 'De kosten zijn voor de samenleving geweest.'
Terug naar oktober 2021. De toestroom is enorm als in Nederland de markt voor legale onlinekansspelen wordt opengesteld. De tien onlinecasino's die als eerste een vergunning bemachtigen, proberen massaal voet aan de grond te krijgen in het voetbal, om hun spelaanbod bij een groot publiek aan de man te brengen.
Ook bij Roda JC rinkelt de telefoon voortdurend, herinnert algemeen directeur Jordens Peters zich. Clubs weten niet wat ze meemaken. Waar ze gewend zijn om zelf bedrijven te moeten polsen om in te stappen als sponsor, zijn het nu de casino's die opbellen. Ze bieden soms wel 2,5 tot 3 keer meer dan sponsors op dat moment aftikken. En of het nu de boarding langs het veld is, de shirts of de naam van het stadion: zolang hun naam er maar op kan, hebben de gokbedrijven er grif geld voor over.
Dat is moeilijk nee zeggen voor voetbalclubs (en ook voor tal van andere sportploegen), die altijd op zoek zijn naar geld en grotendeels afhankelijk zijn van transferinkomsten en sponsorgelden. Zeker na de coronatijd, waarin de stadions lang leeg bleven, kunnen ze elke euro goed gebruiken. De gokbedrijven komen als geroepen.
PEC Zwolle sluit naar verluidt zelfs de grootste sponsordeal in de geschiedenis van de club, als circus.nl zich voor anderhalf miljoen euro per jaar inkoopt op het shirt. 'Exceptioneel', reageert algemeen directeur Xander Czaikowski in De Stentor.
Go Ahead Eagles kan dankzij de deal met Betnation een bedrag met 'zes nullen' per jaar bijschrijven: goed voor zo'n 10 procent van het clubbudget. Almere City, dat nog tot 1 juli met One Casino op het shirt speelt, wil geen concreet bedrag noemen, maar zegt: 'Deze sponsordeal was financieel interessant en heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van onze jonge club.'
Zo gaan, op Roda JC na, alle clubs in het betaald voetbal in zee met een onlinegokbedrijf. Ook de eredivisie (met Unibet) en eerste divisie (hollandcasino.nl) sluiten deals met een sponsor uit die hoek.
Daarin loopt Nederland voorop, concludeert het journalistencollectief Investigate Europe in maart dit jaar. Slechts in vijf andere Europese landen, waaronder Engeland en Polen, hebben alle clubs uit de hoogste voetbalcompetitie een verbintenis met een van de 105 gokbedrijven, die samen 140 merken uitbaten.
Ook AZ, een club die zich laat voorstaan op haar maatschappelijke betrokkenheid, gaat overstag. In 2022 tekent de club een vierjarig (!) contract met Kansino. Toenmalig AZ-directeur Robert Eenhoorn spreekt van 'een modern en ambitieus bedrijf' dat 'net als wij enorm gemotiveerd is om flink door te blijven groeien'.
Samen zullen AZ en Kansino 'binnen de contouren van de samenwerking een actieve bijdrage leveren aan de maatschappelijke doelstellingen van de voetbalclub', belooft het persbericht. Daartoe wordt de Alkmaar Zaanstreek Foundation opgericht.
Ook Kansino is in zijn nopjes met de samenwerking. 'Een vergroting van de naamsbekendheid van Kansino zal consumenten helpen om in een veilige omgeving te spelen', belooft Klas Winberg, de CEO van moederbedrijf Play North. 'De gereguleerde kansspelmarkt leidt tot een betere bescherming van de consumenten.'
Die spagaat, een sponsor presenteren die geld verdient aan een verslavingsgevoelige bezigheid, leidt ook bij andere clubs tot ietwat krampachtige aankondigingen. Zo schrijft PEC over de samenwerking met circus.nl dat die is ontstaan 'uit de gedeelde waarden en doelstellingen van beide organisaties, die veel belang hechten aan sport en entertainment'.
Natuurlijk doen de clubs niets wat niet mag: de overheid heeft immers de deur wagenwijd opengezet voor de onlinecasino's. En het geld dat ze bieden was goed, zegt AZ-directeur Merijn Zeeman, 'waardoor de verleiding groot wordt'. AZ stak de extra miljoenen van Kansino volgens Zeeman onder meer in het verbeteren van de faciliteiten voor de jeugdopleiding en de uitbreiding van het stadion.
Van meet af aan zijn er grote zorgen over de effecten van de legalisering van de onlinegokbedrijven. Drie maanden na de openstelling van de markt concludeert politiek Den Haag al dat het bij nader inzien toch niet zo'n wenselijke combinatie is, voetballers met een gokbedrijf op hun borst. Ook groeit de irritatie over de stortvloed aan reclames voor gokbedrijven in bushokjes en op tv, die ook voor kinderen niet te missen zijn.
Door toedoen van de ChristenUnie en de SP wordt de aanval op de onlinecasino's ingezet. Het mes gaat in de reclames, waarin niet langer bekende Nederlanders te zien mogen zijn. Een meerderheid van de Tweede Kamer legt ook het sponsoren van voetbalclubs aan banden. Wel geldt het verbod pas per 1 juli 2025, zodat de clubs nog twee jaar de tijd hebben om een vervangende sponsor te vinden.
De clubs voelen zich misleid door de ommezwaai van overheid. Volgens de KNVB vloeit er zonder de gokbedrijven 70 miljoen per jaar uit het betaald voetbal weg, waardoor de sportieve en maatschappelijke doelstellingen van de clubs 'zwaar in het geding komen'.
'Je kunt geen beleid maken als de wetgeving zo snel wordt aangepast', zegt Jelte Griess, verantwoordelijk voor commerciële zaken en partnerships bij de Keuken Kampioen Divisie. 'Voor het ontwikkelen van een partnership heb je zekerheid nodig.' Griess wil verder niet meer terugblikken op de jaren met de goksponsors. 'Het is een afgesloten iets, clubs hebben het (noodgedwongen einde, red.) inmiddels ook wel geaccepteerd.'
SP-Kamerlid Michiel van Nispen, die de strijd met de goksponsoring aanbond, voelt tot op zekere hoogte met de clubs mee. 'Van de overheid had je meer mogen verwachten, in elk geval dat men niet naïef was geweest. Er is ruim baan gegeven aan de gokbedrijven en te veel geluisterd naar hun lobby, met verhalen als dat ze zichzelf wel zouden reguleren en beperken.'
Dat clubs in zee gingen met de goksites kan Van Nispen begrijpen. 'Sporters willen winnen, de beste zijn. Als club wil je niet achterblijven als je ziet dat de concurrentie gouden bergen kan verdienen met zo'n sponsor. Maar ik heb het nooit normaal gevonden dat voetballers als rolmodellen hiervoor reclame gingen maken.'
De gokindustrie vaart er intussen wel bij. In 2022, het eerste volledige jaar dat de onlinemarkt open is, noteren de bedrijven een totaal brutospelresultaat (inleg min uitgekeerde prijzen) van 3,4 miljard euro: 70 procent meer dan in 2021. Nederlanders vergokken in 2023 116 miljoen per maand volgens de Kansspelautoriteit, terwijl dat in oktober 2021 nog 62 miljoen was.
Ook het aantal mensen dat zich bij de verslavingszorg aanmeldt met een gokprobleem neemt de laatste jaren toe. De hoeveelheid mensen met een gokprobleem die zich niet melden ligt waarschijnlijk nog veel hoger, aldus Floor van Bakkum, manager preventie van verslavingsinstelling Jellinek.
Van Bakkum denkt dat de toename van gokreclame, waaronder via sportsponsoring, daar een rol in heeft gespeeld. 'Sportsponsoring normaliseert gokken en geeft een positief gevoel over de gokbedrijven die bepaalde clubs sponsoren.'
Van Nispen: 'De sponsoring door gokbedrijven heeft de sport financieel voordeel opgeleverd. Maar het heeft de maatschappij heel veel gokschade bezorgd. De ellende bij veel mensen is niet te overzien geweest.'
AZ-directeur Zeeman weegt zijn woorden als hij praat over Kansino. 'Ik wil respectvol blijven praten over ze, uiteindelijk zijn dit ook gewoon echte ondernemers. Ze voorzien in een behoefte. Maar ze werken wel in een branche die ook een keerzijde heeft.'
Aan de vier ton die Roda JC jaarlijks misliep, heeft directeur Jordens Peters nooit meer gedacht. 'Wat je niet hebt, kun je niet missen', zegt hij. 'We zijn nog steeds blij dat we voor onze eigen strategie hebben gekozen. En niet om onderscheidend te zijn: destijds wisten we helemaal nog niet dat we de enige betaaldvoetbalclub zonder goksponsor zouden zijn.'
Die keus heeft goed uitgepakt, zegt Peters. 'Partijen voelen zich tot ons aangetrokken, ze weten waar we voor staan. Onze hoofdsponsor Tribe heeft zelfs in het contract laten zetten niet met een betting partner op het shirt te willen staan. Of onze partners het hele bedrag (van een gokbedrijf) compenseren, weet ik niet. Maar wij zitten nu niet met een gat waar we iets op moeten verzinnen, zoals anders clubs.'
Doordat de gokbedrijven de prijzen hebben opgedreven, gaat elke club er nu met een volgende sponsor op achteruit, denkt Peters. 'Het bedrag dat met One Casino was gemoeid, zullen wij niet halen', erkent de directie van Almere City. 'Maar we zijn doorgaans wel creatief met de invulling van dergelijke sponsorproposities en zullen ook nu weer een eind komen.'
Jelte Griess van de Keuken Kampioen Divisie heeft er vertrouwen in dat de clubs nieuwe sponsors zullen vinden. 'Het zou het mooiste zijn als dat een partnership is met regionale impact, en ook nog voor de lange termijn.'
In België, waar het sponsorverbod al op 1 januari is ingegaan, bedachten de gokbedrijven een geitenpaadje. Ze pasten de merknaam aan door achter de naam van het casino bijvoorbeeld 'News' of 'Experts' te zetten, zodat ze op het shirt van voetbalclubs als Cercle Brugge en Dender konden blijven staan. 'Een grijs gebied', zegt Constandt. 'En het bewijs dat clubs zich niet schamen om met gokbedrijven te blijven doorgaan.'
Nadat Kamerleden staatssecretaris Teun Struycken (rechtsbescherming) op de situatie in België hadden gewezen, zei de NSC'er niet te kunnen uitsluiten dat de gokbedrijven dit ook in Nederland zullen proberen. Wel staat de Kansspelautoriteit volgens hem op scherp.
8 uur geleden - 01 mei 2025 om 09:18 # 374205