peter schols

MVV en Roda JC hebben hun eigen achterland, maar waar ligt de waterscheiding tussen de territoria van beide streekrivalen? Op zoek naar een antwoord in Margraten, waar de geesten zich scheiden in de Week van de Derby.
DOOR ROEL WICHE

MARGRATEN

Het gespleten voetbal-DNA van Margraten (3800 inwoners) is misschien nog wel het beste af te lezen aan de bushokjes langs de Rijksweg, de levensader die het Heuvelland van Zuid-Limburg doormidden klieft. De ene week hangt er een rood-witte poster met een thuiswedstrijd van MVV, de andere week een geel-zwarte van Roda JC. Frappant: uitgerekend aan de vooravond van de altijd beladen derby wordt de musical All Stars in de Arriva-hokjes aangeprezen. Alsof men niet durft te kiezen in een dorp waar beide bloedgroepen van oudsher vermengd zijn.

Wie met een geografische blik naar het achterland van zowel MVV als Roda kijkt, ziet een fundamenteel verschil. MVV is traditioneel een echte stadsclub. De fans wonen vooral binnen de poorten van Maastricht, of net daarbuiten. Ook clubs als Heracles (Almelo), SC Cambuur (Leeuwarden) en ADO (Den Haag) hebben een dergelijk profiel. Roda is veel meer het bolwerk van een streek, Parkstad. De achterban komt niet alleen uit Kerkrade, maar uit de hele mijnstreek, plus een fors deel van het heuvelland. Hetzelfde patroon als bij De Graafschap (Achterhoek), Heerenveen (Friesland) en FC Twente (Twente).

Klassiek strijdgebied

Er is geen haat hier. Maar op zo’n dag gun je de ander niet de overwinning. Toen MVV thuis met 3-1 won van Roda zag ik bij terugkomst dat de ruitenwisser van mijn auto eraf was gerukt. Bart Houben
In de recent verschenen Bosatlas van het Nederlandse voetbal zijn de territoria van de 34 profclubs fraai in kaart gebracht, gebaseerd op cijfers van de KNVB over de woonplaats van seizoenkaarthouders. De waterscheiding tussen MVV- en Roda-gebied loopt zo ongeveer vanaf Valkenburg naar het zuiden, richting grens met België. En dwars door Margraten (10 kilometer van Maastricht, 20 kilometer van Kerkrade), een klassiek strijdgebied. Vroeger kleurde het dorp overwegend rood-wit, toen MVV nog in de eredivisie speelde en in de Zuid-Limburgse hiërarchie een dominante factor was. Fons van Wissen was de lokale held. Van Amerikaanse soldaten, de bevrijders, had hij een leren bal met veter gekregen waarmee hij uren aan zijn techniek schaafde. Van Wissen was in de jaren vijftig de onvermoeibare dynamo van MVV en droeg later veertien keer de aanvoerdersband van Oranje. Maar na een reeks degradaties van de Geusseltclub en een aantal succesvolle jaren van Roda rukte geel-zwart steeds meer op in Margraten. Vorig seizoen – cijfers van dit seizoen zijn nog niet beschikbaar - was de stand exact gelijk: zestien seizoenkaarthouders van MVV en ook zestien van Roda JC.

Trapveldjes

Ben Smeets (28), geboren en getogen in het Mergellanddorp en telg van een echte Roda-dynastie, heeft de Maastrichtse invloedssfeer langzaam zien slinken. Met als lakmoesproef een tocht langs de trapveldjes in Margraten. „Daar zie ik tegenwoordig vooral jongetjes in een Roda-shirt. Dat van MVV zie ik eigenlijk nooit. Toen ik zelf kind was, was dat anders. Voor mijn gevoel was het toen MVV dat iets meer de overhand in het dorp had. Ook nu, na de degradatie, voel je dat Roda aanwezig is. Het lijkt wel of de supporters zich méér willen laten zien, juist in slechte tijden.” Tot een dorpsvete zal dat nooit leiden, bezweert hij. In Margraten zitten Sjengen en Koempels nog gewoon aan één tafeltje op de terrassen rond de eeuwenoude Sint Margarita-kerk. „Je merkt echt dat je hier in een grensgebied zit. De hakken gaan niet in het zand. Wel goede discussies, een paar speldenprikken, wat ludieke acties. Al zal dat zondag anders zijn. Die derby móéten we winnen.”

Ruitenwisser

Gezworen kameraad en oud-klasgenoot Bart Houben (27) doet er nog een flinke schep bovenop. 364 dagen per jaar belt, appt en dolt hij met Ben, maar op de dag van MVV-Roda is elk contact ondenkbaar. In de slijterij aan het Burgemeester Ronckensplein waar hij werkt, pompt de spanning zich in de Week van de Derby op. Morgen zullen de geesten in het dorp zich scheiden. „Er is geen haat hier. Maar op zo’n dag gun je de ander niet de overwinning. Ik stap ultravroeg in de bus. Met een aantal bevriende MVV-fans verzamelen we om acht uur ‘s ochtends in een café in het Wittevrouwenveld, niet ver van De Geusselt. Spek met ei, sfeer maken. Je voelt rond zo’n derby toch ook in Margraten de rivaliteit. Toen MVV een paar jaar geleden thuis met 3-1 won van Roda, zag ik bij terugkomst dat een ruitenwisser van mijn auto eraf was gerukt. Achter het raam hing een MVV-vlaggetje. Dat werkte blijkbaar als een rode lap.”

Geen antwoord

Dat zal hem morgen, hopelijk, niet overkomen. Bart Houben gaat er sowieso vanuit dat hij pas ’s avonds laat, in een feestroes, terugkeert naar het gebied van de waterscheiding. Bij winst van MVV zal hij in Margraten nog wel iets laten weten aan zijn makker, die een paar straten verderop woont. Al verwacht hij in dat geval geen antwoord. Met een glimlach: „Dat deed Ben de vorige keer ook niet. Zo’n nederlaag doet toch pijn.” Ben Smeets rekent er op zijn beurt op dat het zover niet komt: Roda zal de sterkste in de derby zijn. En dat is goed nieuws voor Margraten, verzekert hij. „Het is nu nog een grijs gebied, maar Roda is bezig aan een opmars. Prima zaak.”