Mooi verhaal. Bedankt voor het posten.

Een jaar nadat Huub Stevens (64) Roda JC als crisismanager had behoed voor degradatie, zag hij zijn geliefde club alsnog afdalen naar de Eerste Divisie. De oud-trainer vraagt zich af hoe het verder moet in Kerkrade. En zoekt op de achtergrond toch alweer mee naar oplossingen.

Het is maar goed dat Huub Stevens niet in een rijtjeshuis woont, want anders hadden zijn buren in het weekeinde van 12 en 13 mei vermoedelijk geregeld hun oren moeten bedekken. De Limburger zat twee dagen op rij vloekend voor de tv. Op zaterdag daalde zijn vroegere club Hamburger SV voor het eerst in de historie af naar de Tweede Bundesliga. Een dag later degradeerde ook Roda JC, waar hij drie keer werkzaam was. Precies een jaar geleden voor het laatst. Stevens onderbrak zijn trainerspensioen en behoedde de Kerkraadse club ternauwernood voor degradatie. Opvolger Robert Molenaar kon dat kunstje niet herhalen. De thuiswedstrijd tegen Almere City was een kwartier onderweg, toen Stevens thuis in Eindhoven overschakelde op FC Barcelona. ‘Ik had genoeg gezien’, zegt hij, hoofdschuddend in de serre. ‘Traag spel. Kwetsbaar achterin. Ze zaten totaal niet in de wedstrijd. Ik zag al dat het fout zou gaan.’

Aan het begin van het seizoen waarschuwde u intern al: met dit voetbal vliegt Roda eruit.
‘Dat heb ik na een paar wedstrijden inderdaad gezegd. Robert begon met een eigen idee van voetballen. Hij wilde dominerend zijn. Prima, maar je moet je wel altijd afvragen of zoiets ook haalbaar is met de spelers die je tot je beschikking hebt. Dat bleek al gauw lastig. Hij is daarna anders gaan spelen met zijn elftal. Compacter. Na de winter ging het een stuk beter. Helaas was het spel in de play-offs weer bedroevend.’

Hoe kan zoiets?
‘Ik weet het niet. Het leek wel alsof de spelers er te gemakkelijk over dachten. Wat dat betreft was het misschien een nadeel dat ze de laatste maanden zoveel vertrouwen hadden getankt. Ik wil het niet alleen bij de trainer leggen, dat is te gemakkelijk. De problemen zitten veel dieper. Vorige zomer heb ik herhaaldelijk gezegd dat het voor Roda een ontzettend moeilijk jaar zou worden. Dat is gebleken. Er is de laatste jaren zoveel fout gegaan. Op het gebied van transfers, financieel. Ik heb afgelopen zomer nog proberen te helpen met wat spelers uit Duitsland, maar dat was een enorm karwei. Het was bedelen. Zaten we bij technisch directeur Max Eberl van Borussia Mönchengladbach om te praten over Tsiy Ndenge en schaamde ik me haast over wat we die jongen te bieden hadden: vrijwel niks, behalve de mogelijkheid dat zijn speler zich in Kerkrade verder kon ontwikkelen. Gelukkig was hij bereid met ons mee te denken. En Ndenge heeft bij Roda ook stappen kunnen zetten. Hij moest even zijn draai vinden, maar vervulde uiteindelijk een belangrijke rol op het middenveld.’

Ashton Götz en Mario Engels, ook uit uw koker, lieten heel weinig zien bij Roda. En de mede door uw inspanningen van Schalke 04 gehuurde Donis Avdijaj was hopeloos uit vorm tijdens de play-offs.
‘Maar wie hadden we dán moeten halen? Gezien de mogelijkheden waren dit heel behoorlijke opties. Sommige spelers hebben wat meer tijd nodig om zich aan te passen. Aan een nieuwe ploeg, aan kunstgras. Götz had de pech dat hij al snel geblesseerd raakte. Donis ook, maar hij voegde wel iets toe aan Roda. De laatste wedstrijden had hij het helaas niet meer. Heel jammer. Aparte jongen, eentje die je goed moet begeleiden, maar wel een speler die het verschil kan maken. Daarom zou ik hem waarschijnlijk niet hebben gewisseld tegen Almere. Maar ik weet niet hoe hij die week getraind had en snap ook wel dat Robert iets anders wilde proberen.’

Vindt u het een goede zaak dat Roda JC vertrouwen houdt in deze trainer?
‘Jawel. Ik vond wel dat erg vroeg werd besloten zijn contract te verlengen. Dat had ook een week of vier later gekund. Aan de andere kant zorgt zoiets wel voor rust en geef je spelers geen alibi om te verzaken. En moet je nou wéér een andere trainer halen? Lijkt me niet. Ook Robert heeft geleerd van dit seizoen, dat weet ik zeker.’
Doet de degradatie van een vroegere club nog iets met uw humeur?
‘Dat raakt me, honderd procent. Zeker in het geval van Roda en HSV, twee clubs waar ik met heel veel plezier heb gewerkt. Maar in beide gevallen zag ik het wel al langer aankomen. Als je zoals HSV binnen een jaar drie keer van trainer wisselt en ook de manager en een directeur nog op straat zet, is het wachten totdat de paniek op het veld overslaat. Het is amper voor te stellen, een traditieclub uit zo’n grote stad, met zoveel fantastische fans, gewoon in de Tweede Bundesliga... Maar HSV komt er wel weer bovenop, dat is duidelijk. Hamburg is een rijke stad, daar staan altijd mensen klaar om financieel bij te springen. Die luxe hebben ze niet in Kerkrade. Over Roda maak ik me dan ook grote zorgen. Ze kunnen nog niet aan de slag, want volgens mij weet niemand precies hoe het verder moet. Gezien de concurrentie in de Eerste Divisie moet de club zo snel mogelijk vooruit.’

Waar zit volgens u de kern van het probleem?
‘Te veel mensen hebben zich de laatste jaren beziggehouden met zaken waarvan ze niet genoeg verstand hebben. En dan doel ik vooral op het voetbalgebeuren. Kijk alleen al naar de keuzes die op transfergebied zijn gemaakt. De aanstelling van Harm van Veldhoven als technisch directeur vorig jaar was een goede zaak, maar eigenlijk veel te laat. En hij kan in z’n eentje ook niet alles veranderen. Ik ben vorig seizoen aangeschoven bij een vergadering van de raad van commissarissen. Daar hoorde ik zaken voorbijkomen… Na die eerste keer zei ik: Sorry, jongens, maar hier ga ik niet meer bij zitten. Als mensenmij vragen bankier te worden, zal ik zeggen dat ze een ander moeten nemen. Je moet weten waar je kwaliteiten liggen.’
U doelt vast op Roda’s algemeen directeur Wim Collard. Mede uit onvrede over zijn functioneren stopte u als adviseur.
‘Het ging me niet specifiek om één persoon, echt niet. Het was een algemeen gevoel dat de leiding en ik niet op één lijn zaten. Het heeft geen zin daar uitgebreid op terug te komen, het belangrijkste is dat Roda niet dezelfde fouten blijft maken. En nu de lijn van Harm zal volgen. Maar als ik dan lees dat er met Club Brugge is gesproken over een verregaande samenwerking, in aanwezigheid van een commissaris (Huub Mullenders, red.) maar zónder de technisch directeur, dan verbaast me dat alweer. Ik ken de details niet, maar op zich zou zo’n oplossing voor Roda trouwens niet eens zo slecht zijn. Wat is het alternatief?’

Hopen op Aleksei Korotaev.
‘Prima, als die miljoenen wil neerleggen en zich verder buiten het technische verhaal houdt. Daar geloof ik eerlijk gezegd niet in. Hij had Nicolas Anelka op de plek van Harm willen neerzetten, maar die heeft andere contacten dan nodig zijn voor Roda. Leuk, hoor, goede relaties met de Italiaanse top, maar denk je nou echt dat je een speler van Juventus naar Kerkrade haalt? Zodra je afhankelijk wordt van een investeerder, moet je oppassen. Want dan bestaat de kans dat zo iemand bemoeienis wil hebben met zaken waarvan hij niet genoeg verstand heeft. In Sittard gaat het nu goed met een buitenlandse eigenaar. Doet me deugd, want ik bewaar goede herinneringen aan mijn tijd als speler bij Fortuna. Maar ik moet nog zien hoe het daar achter de schermen gaat als de zaak echt onder druk komt te staan.’

Los van zijn sombere bespiegelingen over Roda maakt Stevens een ontspannen indruk. Zijn kenmerkende bulderlach schalt veelvuldig door de serre. Hij draagt een korte broek en badslippers. De 64-jarige Limburger is naar eigen zeggen gekalmeerd sinds hij zijn trainingspak opborg. ‘Ik heb mijn weg wel even moeten vinden’, zegt hij, een worstenbroodje grissend van de stapel die zojuist door echtgenote Toos op tafel is gezet. ‘In het begin miste ik die kick van het voetbal wel, was ik juist onrustiger. Ik moest mijn leven opnieuw richting geven. Ik had zó lang in die tunnel van het voetbal gezeten, was altijd van huis. Als trainer moet je continu gefocust zijn. Nu ben ik veel losser. Ik zie nog heel veel voetbalwedstrijden, maar vind het niet meer erg iets te missen.’

Volgens Toos Stevens is haar man inderdaad veranderd. ‘Sowieso rustiger geworden’, zegt ze. ‘We komen nu toe aan dingen waar vroeger nooit tijd voor was. Samen fietsen. Huub heeft nu soms de neiging álles samen te doen, dat hoeft ook weer niet. Ik vind het wel fijn als ik af en toe zelf even eruit kan.’ De ex-trainer lacht: ‘Met andere woorden: Ga maar gauw weer aan het werk.’ Maar nee, Stevens vindt het goed zo. Het kriebelt niet meer. ‘Gezondheid is het belangrijkste’, verwijst hij naar de hartklachten die hem twee jaar geleden, in dienst van 1899 Hoffenheim, noopten te stoppen. ‘Vorige maand voelde ik me op een gegeven moment helemaal niet goed. Ik was moe, kortademig. Een teken van langdurige hartritmestoornissen. Die bleek ik dus ook weer te hebben, vertelde de cardioloog. Ik slikte al tabletten, maar heb er nu nog wat bij gekregen. Over zes weken ga ik terug voor nader onderzoek. Kan goed zijn dat ze daarna een ingreep gaan doen, via de lies, om wat blokkades weg te branden of zo. Dat zijn tegenwoordig routineklusjes, ik maak me daar geen zorgen over. De laatste weken voel ik me gelukkig weer goed.’

STRUCTUUR

Bevrijd van voetbalstress zit genot voor Stevens in het rustig bekijken van een etappe van de Giro d’Italia of een Formule 1-GP. In het bezoeken van zijn kleinkinderen in Berlijn. Met zijn vrouw maakte hij een cruise langs de Griekse eilanden. Dat beviel hem wat minder. ‘Ik voelde me toch wat opgesloten op die boot.’ Hij steekt zijn agenda omhoog. ‘Had ik vroeger nooit nodig. Mijn leven werd bepaald door de club. Voetbal zorgde voor structuur. Nu moet ik iedere keer kijken wat er op het programma staat.’ Hij leest voor. ‘Morgenvroeg: schoondochter van het vliegveld halen. Morgenavond: bruiloft. Vanmiddag: afspraak met Harm van Veldhoven en Toine van Mierlo. Maar die gaat niet door.’ De td en de hoofdscout van Roda zouden bij Stevens thuis komen overleggen over het nieuwe seizoen. ‘Harm heeft de afspraak vanmorgen moeten afzeggen. Nu praten zou zinloos zijn, omdat het plaatje voor komend seizoen nog totaal onduidelijk is. Hopelijk kunnen we volgende week wel bijeen zitten.’

U was toch gestopt als adviseur?
‘Jawel, maar dat wil niet zeggen dat ik niet meer wil helpen. Noem me maar scout, of tussenpersoon naar Duitse clubs. Als ik bel, nemen die de telefoon op. Als Harm of Toine belt, is dat toch wat anders. Heel gek, maar zo werkt het nu eenmaal. We hadden een lijstje met mogelijke versterkingen klaarliggen. En toen degradeerde Roda. Nu is het de vraag wie we nog kunnen halen. Tot nu toe kan niemand zeggen wat financieel mogelijk is. Voor Duitse clubs is de Eerste Divisie natuurlijk ook niet zo interessant, nog los van de andere dingen waar ze tegenaan lopen. Kunstgras bijvoorbeeld. Voor veel clubs en spelers is dat echt een afknapper. Het is toch ook… ongelooflijk! Als ik het bij Roda voor het zeggen had, zou ik als eerste dat kunstgras eruit gooien. Ik zou er alles aan doen om daarvoor het geld bijeen te krijgen. Het past ook niet bij club. Als koempel wil je hard werken, vechtvoetbal spelen, maar dat kan niet op zo’n veld.’

Stevens beschouwt kunstgras als een van de grote pijnpunten van het vaderlandse voetbal. Hij bezoekt nog regelmatig wedstrijden in Nederland en Duitsland, ook van jeugdploegen, en ziet het onderscheid groeien. ‘Duitsers hebben veel meer duelkracht, dat zie je al bij de jongste teams. Vroeger was dat ook wel zo, hoor. Als wij met Limburgse jeugdploegen over de grens speelden, waren onze tegenstanders ook altijd groter, sterker en sneller. Maar wij hadden dan wel altijd het gif, en de slimheid, om ze toch te ontregelen. Als ik niet zo hoog kan springen als mijn tegenstander, dan moet ik zorgen dat ik hem uit balans breng. Of beter timen. Dat vernuft mis ik nu bij veel Nederlandse spelers. Die echte wil om te winnen ontbreekt. Johan Cruijff was de beste van allemaal, maar hij had naast zijn kwaliteiten aan de bal ook een geweldige winnaarsmentaliteit. Dat gold voor zoveel spelers. Tegenwoordig zie ik dat te weinig in Nederland. Creativiteit is een van onze grootste wapens als voetballand, en ook ik geniet van mooi voetbal, maar daarmee alleen red je het niet.’

Waar gaat het mis?
‘Nou, in feite al bij de geboorte. De jeugd hier heeft het natuurlijk erg goed. Daar is niks mee, we zijn allemaal blij dat we het beter hebben dan onze ouders. Het leidt wel tot gemakzucht. Voor een trainer is het vandaag de dag moeilijker dan ooit zijn spelers mentaal sterk te krijgen. Je moet heel veel tijd en energie in voetballers steken om ze uit hun comfortzone te krijgen. Ik pleit er niet voor dat jeugdtrainers alleen maar op winnen moeten gaan hameren. Die fout heb ik vroeger zelf wel gemaakt, als opleider bij PSV. Plezier en ontwikkeling moeten vooropstaan bij jonge voetballers, zeker tot hun veertiende. Maar met oefenvormen kun je strijdlust wel aanwakkeren. In Nederland ligt de nadruk vaak op positiespelen en pass- en trapvormen. Ik ben voorstander van meer partijspelen, zoals we die vroeger ook dag in, dag uit deden. Op het veld, op straat. Daarin leer je van je afbijten. Het valt me ook op dat je Nederlandse talenten zelden of nooit een goede sliding ziet maken. Ze kunnen het niet meer. Laatst bezocht ik een wedstrijd van Schalke Onder-19. De spelers eindigden hun warming-up met een serie slidings. Ondenkbaar in Nederland. Zeker op kunstgras. Toch ben ik ervan overtuigd dat we over een paar jaar weer kunnen genieten van het Nederlands elftal. Talent komt met golfbewegingen, een nieuwe goede lichting is hier nooit ver weg.’

Wordt er genoeg getraind in Nederland?
‘Dat denk ik niet. Het accent moet niet liggen op hard of lang trainen, het gaat om de intensiteit. Spelers mogen ook weleens moe worden. Er is al veel gezegd over de voorschriften van Raymond Verheijen, lang heilig verklaard in Nederland. In zijn trainingsmethode zitten zeker zinnige dingen, die ik ook heb gebruikt, maar ik heb hem nooit blindelings gevolgd. Het kan geen kwaad spelers af en toe over de kling te jagen. Als trainer moet je aanvoelen wanneer en met wie je dat kunt doen. Sowieso moet je als trainer op je eigen oordeel durven vertrouwen. Flexibel zijn. Openstaan voor nieuwe invloeden en daar het beste van gebruiken.’

U stond nou niet bekend als een heel moderne coach.
‘Maar ik was het wel. Ik was heel vroeg in het verzamelen en gebruiken van statistieken. In mijn eerste periode als trainer van Roda bewaarde ik gegevens over strafschopnemers al op mijn draagbare computer, zo’n groot bakbeest nog. Later legde ik een database aan van standaardsituaties, van fysieke metingen, van de opbouw van achteruit bij onszelf en onze tegenstanders. Ik was de eerste laptoptrainer, bij wijze van spreken. De laptop uit het jaar dat we met Schalke de UEFA Cup wonnen, staat daar in het museum. In die tijd speelden we trouwens al het pressingvoetbal dat nu door velen als zo vernieuwend wordt gezien. Ook voetbalden we regelmatig met vijf verdedigers, met Olaf Thon als vrije man. Ik heb me nooit op één systeem laten vastpinnen. Je moet spelen naar de kwaliteiten van je groep. Als ik een Cruijff in de selectie heb, dan bouw ik mijn ploeg om hem heen. In Nederland zie ik veel trainers die hun systeem heilig verklaren. Star vasthouden aan je ideeën gaat vroeg of laat altijd fout. Je moet je kunnen aanpassen, ook tijdens een wedstrijd.’

Wie Stevens vol vuur over zijn vak hoort praten, kan zich niet voorstellen dat hij zijn trainingspak nooit meer uit de kast zal trekken. Het afgelopen jaar werd hij nog herhaaldelijk gepolst voor trainersklussen. ‘Vanuit Duitsland is een aantal keer naar me geïnformeerd via Maikel, mijn zoon. Clubs in nood. Ik heb alles meteen afgewezen. Er kwamen ook telefoontjes van verder weg. Saudi-Arabië, China. Van mijn cardioloog mag ik best weer aan de slag. Maar waarom zou ik het risico nemen?’

Omdat mannen zoals u en Dick Advocaat nooit werkelijk afscheid kunnen nemen?
‘Dick moet toch ook stoppen nu, kom. Het is tijd voor een jongere generatie. De afstand tot je spelers wordt groter, of je nou wilt of niet. Die ene week bij Roda heb ik vorig jaar nog met heel veel plezier gedaan. Maar als ik ergens voor een half jaar aan de slag zou gaan, kan ik me voorstellen dat die groep op een gegeven moment wel klaar is met me. Het clubvoetbal is sowieso voorbij.’

Maar...
‘Nou, een bondscoachschap zou ik eventueel nog wel overwegen. Geen jarenlange cyclus, maar een kort project rondom een toernooi of zo.’

Welk gevoel overheerst als u uw trainersloopbaan overziet?
‘Tevredenheid. Ik heb toch met veel clubs successen kunnen meemaken. Of we nou om de bovenste plaatsen speelden of, zoals de laatste jaren vaak het geval was, tegen degradatie. Ik ben niet iemand die terugkijkt. Helemaal niet. Kijk geen oude videobanden, blader niet in plakboeken. Ik leef bij de dag van vandaag. Maar áls ik terugdenk, komen vooral de positieve herinneringen bovendrijven. Mijn eerste periode bij Roda, de UEFA Cup met Schalke, kampioenschappen in Keulen en Salzburg, het afscheid van de fans in Hamburg.’

Steekt die mislukte terugkeer bij PSV nog steeds?
‘Toevallig had ik het er gisteren op de golfbaan over met Hans Segers, toen de keeperstrainer. Hij zei dat het zo jammer was hoe dat toen gelopen is. Ik zei: Hans, welke trainer er destijds ook bij PSV was ingestapt, hij had het niet gered. De spelersgroep was verdeeld, kwalitatief niet goed genoeg ook. Na drie maanden wist ik al dat het onbegonnen werk was. Eigenlijk had ik na mijn eerste gesprek al voor de klus moeten bedanken. Maar Toos was ziek, ik wilde terug naar Eindhoven. En PSV is en blijft mijn club.’

U zou er nooit meer heen gaan, zei u na uw ontslag.
‘Die pijn was snel gezakt, ik ben sindsdien verschillende keren in het Philips Stadion geweest. Laatst nog voor een diner met de spelers die Europese bekers wonnen in 1978 en 1988. Was erg leuk. Perfect georganiseerd door Toon Gerbrands.’

PSV, Roda JC, Schalke 04. Die drie clubs lopen als een rode draad door het voetballeven van Huub Stevens. Binnenkort hoopt hij in Gelsenkirchen terug te keren in een rol als commissaris. Hij is een van de vier kandidaten voor twee posities in de Aufsichtsrat van Schalke. Een stemming tijdens de ledenvergadering van aanstaande zondag is bepalend.
‘Ik ben de enige kandidaat met voetbalcompetentie. Als ik word verkozen, zal ik me ook vooral op het technische gedeelte gaan richten. Onze rol is controlerend en adviserend, maar we moeten in sommige gevallen ook toestemming geven. Bij transfers boven een bepaald bedrag bijvoorbeeld.’

En als ze uw adviezen niet opvolgen, bent u zo weer weg?
‘Jazeker, haha. Maar daar ben ik niet bang voor. Ik heb goede contacten met de mensen bij Schalke. Ook met de trainer, Domenico Tedesco. Een jaar geleden, na zijn aanstelling, nam hij contact op met me. Hij wilde graag weten hoe ik aankeek tegen de club, tegen de supporters, noem maar op. In de buurt van Gelsenkirchen voerden we een gesprek. Een maand of drie later nodigde hij me uit op het trainingscomplex en zijn we wat gaan eten. Daarna hebben we wekelijks contact gehad. Dan belde hij me voor een wedstrijd of erna, wilde hij weten hoe ik het gezien had. Typisch dat zoiets in Duitsland wél kan. Domenico was niet de enige trainer met wie ik contact had. Collega’s van andere clubs hebben me ook voor advies gebeld. Of ze kwamen hierheen om te praten. Als ze in degradatieproblemen komen, weten ze me te vinden. Prima. Ik vind het interessant om hun verhalen te horen en ik help graag. In Nederland gebeurt zoiets niet. Hier zien trainers me misschien toch als een bedreiging. Helemaal niet nodig.’

Zijn jaren in de jungle liggen achter hem. Stevens tuurt uit het raam van zijn serre. ‘Kijk aan, de wolken trekken over’, zegt hij, handenwrijvend. ‘Dat wordt weer lekker een rondje golfen vanmiddag.’